Czym jest siatka centylowa i jakie jest jej przeznaczenie?

Siatka centylowa to sposób na określenie wartości statystycznych, które są przedstawiane graficznie jako wykresy. To właśnie za jej pomocą każdy rodzic może sprawdzić, czy wzrost, waga ciała oraz obwód głowy dziecka jest prawidłowy na każdym z etapów jego rozwoju.

Przeznaczenie siatki centylowej

Siatki centylowe są opracowywane osobno dla chłopców i dla dziewczynek i przeważnie można je znaleźć na ostatnich stronach książeczek zdrowia dziecka. Wykresy mają dość duży zakres obejmując od 3 do 97 centyl9. W praktyce mamy do czynienia z pięcioma krzywymi liniami, które wyznaczają zarówno tendencje wzrostowe, jak i wagowe. Dzieci, które w danym wieku osiągają wartość 50-centyla określane są jako te o średnim wzroście. Te z nich, które znajdują się bliżej granicy 97 centyli to z kolei dzieci bardzo wysokie, jak na wiek, jaki posiadają. Z kolei dzieci oscylujące na poziomie 3 i 10 centyla można uznać za dość niskie.

Jak odczytywać centyle z wykresów?

Jeśli zależy nam na odczytaniu odpowiedniego centyla w przypadku wzrostu dziewczynki, która ma trzy lata i cztery miesiące, pierwszym wykonanym przez nas krokiem powinno być znalezienie na poziomej skali prostą, która będzie odpowiadała właśnie jej wiekowi. Na pionowej skali należy skoncentrować się na naniesieniu wzrostu w centymetrach. Przecięcie obu odczytów da nam wynik, którego poszukujemy. Dla przykładu, jeśli dziewczynka w tym wieku ma 106 centymetrów wzrostu, nie mieści się w skali, bo odczyt wskazuje ponad 97 centyli. Oczywiście, nie oznacza to wcale, że rodzice mają powód do niepokoju. Jeżeli na bieżąco prowadzone są kontrole wzrostu i wagi, a maluch od urodzenia charakteryzował się wysokim wzrostem, mamy do czynienia z prawidłowym rozwojem.

Kiedy można zacząć się martwić?

Nie wszystkie dzieci rozwijają się w tym samym tempie. Bardzo często po rodzicach dziedziczą przy tym zarówno wzrost, jak i wagę. Jeśli więc dziecko ma wysokich rodziców, należy liczyć się z tym, że jego wzrost również będzie się plasować nie w dolnej, ale w górnej części siatki centylowej. Uwagę rodziców powinny więc zwracać przede wszystkim te odchylenia, które pojawiają się nagle i nie zgadzają się z wcześniejszymi odczytami. Jeśli więc do tej pory waga dziecka znajdowała się na poziomie od 50 do 75 centyla, a teraz układa się na centylu 25, może to oznaczać, że pediatra powinien je zbadać.

Jak częste powinny być kontrole?

Tak kontrola wzrostu dziecka, jak i jego wagi, powinna być uzależniona od tego, w jakim jest ono wieku. W pierwszych miesiącach życia jest przeważnie dość częsta. Pozwala to choćby na uzyskanie odpowiedzi na pytanie o to, czy dziecko jest odżywiane w prawidłowy sposób i czy wraz z mlekiem matki otrzymuje odpowiednią ilość składników odżywczych. Także w przypadku kontroli obwodu głowy można mówić o parametrze ważnym. W pierwszych miesiącach może nam ona udzielić informację na temat tego, czy dziecko nie jest zagrożone wadami rozwojowymi. Jeśli jednak dziecko jest starsze, pomiary wzrostu i wagi prowadzone zaledwie raz na kilka miesięcy, z pewnością okażą się wystarczające i pozwolą na uzyskanie wyczerpujących informacji na temat jego stanu.